امروز میخوایم یکی دیگه از انواع سوگیری های شناختی رو بهتون معرفی کنیم: «خوشه انگاری یا Clustering illusion». خوب این یعنی چی؟ چه کاربردی میتونه تو زندگی و کسب‌وکارمون داشته باشه؟ بیاید با هم به این سوالا جواب بدیم.

تعریف سوگیری خوشه انگاری + مثال

اثر خوشه انگاری یعنی ذهن من دوست داره برای هر اتفاقی که می‌افته، یه الگو در نظر بگیره. فرض کنید شما هر روز از مسیر 1 میرید محل کارتون. سه روز پشت سر هم اتفاقی یه گربه‌ی سیاه رو توی مسیر می‌بینید. این باعث ترس‌تون میشه. با خودتون میگید این یه نشونه‌س، که من باید مسیرمو تغییر بدم. یعنی بر اساس ظن و گمانی که دارید، یه نتیجه‌ی کلی می‌گیرید. این میشه همون خوشه انگاری.

از این دست اتفاقا زیاد تو تاریخ داریم. مثلا یه زمانی فضانوردا دیدن که یه سری از سنگهای روی ماه، شبیه اجسام روی زمین هستن. پس شایعه شد که قبلا تو ماه حیات وجود داشته. یا مثلا وقتی بچه بودین عادت داشتید ابرها رو به شکل‌های مختلف تشبیه کنید؟

چرا اثر خوشه انگاری اتفاق می‌افتد؟

چرا ما آدما به خوشه انگاری علاقه داریم؟ چون پیش بینی کردن رو دوست داریم. دوست داریم از جز به کل برسیم. وقتی یه چیزی رو می‌بینیم، علاقه داریم که یه نتیجه‌ی کلی ازش بگیریم و برای اتفاقات تصادفی، یه الگوی پیش بینی شده در نظر بگیریم.

چرا خوشه انگاری مهمه؟

اگه از سوگیری خوشه انگاری به عنوان یه اصل مهم برای گرفتن تصمیم‌های بزرگ استفاده کنید، اونوقته که باید حواس جمع شید که ازش ضربه نخورید. پس حواستون جمع باشه که یه موقع خوشه انگاری، کار دستتون نده. مثلا براتون چند تا معامله‌ی بزرگ و پر سود پشت هم اتفاق می‌افته، شما این موفقیت رو به خوشه انگاری و خوش‌شانسی ربط میدید و تلاشتون رو کم می‌کنید! در حالی که قطعا عوامل کوچیک زیادی توی این موفقیت بزرگ نقش داشتن.

اثر خوشه انگاری چطور کسب‌وکار رو تحت تاثیر قرار میده؟

به الگوهایی که بر اساس اونها برای کسب‌وکارتون تصمیم می‌گیرید، توجه کنید. اگه سه تا معامله پشت هم جوش خورده، براش دنبال یه الگوی تصادفی نباشین. اگه دنبال یه روند تصادفی یا الگوهای خیالی باشید، یعنی تحت تاثیر خوشه انگاری هستید و این اصلا هم برای کسب‌وکارتون خوب نیست. جزء نگر باشید و سعی کنید نقش همه‌ی اعضا رو توی این موفقیت پیدا کنید. چون که با دنبال کردن همین روند، میتونین به موفقیت‌های بیشتری برسین.

اگه تونستین با یه روش 5 تا مشتری رو تبدیل به مشتری وفادار کنین، نباید فکر کنین که این روش برای همه‌ی مشتریا جواب میده! پس سعی کنید هر مشتری رو جداگانه بشناسید. بعد با توجه به اطلاعاتی که از اون مشتری دارید، طبق یه استراتژی خاص باهاش برخورد کنین. اینطوری هم از خوشه انگاری در امان هستید و هم با کسب تجربه‌های متفاوت، میتونید انواع بیشتری از مشتری‌ها رو بشناسید. یادتون باشه هر چی بیشتر به شناخت از مشتری برسید، یه قدم به وفاداری مشتری نزدیک‌تر شدید.