وقتی یه شرکت می‌خواد بدونه در نهایت، از فروش کالاهاش دقیقاً چه مقدار پول نقد دستش اومده، پای خالص ارزش فروش یا NRV میاد وسط. بیایید ببینیم خالص ارزش فروش چیه و چطور محاسبه میشه. در ضمن اصلا چرا باید NRV رو محاسبه کنیم؟!

NRV چیست؟

به زبان ساده اگه بخوایم توضیح بدیم که NRV چیست؟ می‌تونیم بگیم خالص ارزش فروش (Net-Realizable-Value) یعنی ارزش واقعی فروش محصولات شرکت در یک بازۀ زمانی مشخص، منهای همه خرج‌هایی که باید برای فروش، مالیات یا آماده‌سازی محصول انجام بشه.

روش محاسبه خالص ارزش فروش

تا اینجا فهمیدیم خالص ارزش فروش یعنی ببینیم اگه یک سری موجودی یا کالاهای شرکت فروش بره، آخرش چقدر پول برامون می‌مونه. فرمولش هم مثل تعریفش خیلی ساده‌ست. اول حساب می‌کنی کالاهای موردنظر رو به قیمت بازار حدوداً چند می‌تونی بفروشی. این می‌شه ارزش موردانتظار.

بعدش باید همه هزینه‌ها و تخفیف‌هایی که باید برای فروش رفتن محصول انجام بدی رو از این ارزش مورد انتظار کم کنی. هزینه‌هایی مثل بسته‌بندی، حمل، کمیسیون فروشنده و… همه باید لحاظ بشن. اون چیزی که تهش می‌مونه، همون خالص ارزش فروشه.

هزینه های کل تولید و فروش – قیمت فروش مورد انتظار = خالص ارزش فروش

کاربردهای NRV در عمل

حالا که فهمیدیم NRV روی کاغذ یعنی چی، وقتشه بریم ببینیم در عمل کجاها استفاده می‌شه…

۱. محاسبه ارزش موجودی

شرکت‌ها باید توی ترازنامه‌هاشون نشون بدن موجودی‌شون دقیقاً چقدر می‌ارزه. طبق استاندارد حسابداری، همیشه باید یه عدد پایین‌تری بین «هزینه تولید» یا «ارزش قابل فروش» گزارش بشه.

مثال: دو تا کیک شکلاتی تولید می‌شه. یکی با هزینه ۲ هزار تومن و فروش ۱۰ هزار تومن، دومی با هزینه ۳ هزار تومن و فروش ۲۰ هزار تومن. حالا خالص ارزش فروش اولی می‌شه ۸ هزار تومن و دومی ۱۷ هزار تومن.

۲. حسابداری هزینه

وقتی یه محصول با یه فرایند مشترک ساخته می‌شه، باید بدونیم هر واحد محصول، چه سهمی از هزینه رو برای خودش گرفته. مثلا همون دو نوع کیکی که گفتم با قیمت متفاوت هزینه تولید متفاوتی هم داره.

۳. حساب‌های دریافتی

حساب‌های دریافتی یعنی پولی که از مشتری‌ها طلبکارید. همه‌ش رو که نمی‌شه مطمئن بود میاد؛ چون بخشی از اون احتمالاً معوق یا غیرقابل وصول می‌شه. پس باید این رو توی حساب‌ها در نظر گرفت.

مثلاً اگه کل حساب‌های دریافتی ۷۰ میلیون تومن باشه و پیش‌بینی بشه ۵٪ غیرقابل وصوله، اون 3 و نیم میلیون حذف می‌شه. در نهایت NRV حساب‌های دریافتی می‌شه ۶66 میلیون و پونصد.

چه عواملی روی NRV تأثیر دارن؟

• سابقه وصول مطالبات: هر شرکتی بسته به اینکه چقدر توی گرفتن پول از مشتری‌ها موفق بوده، NRV متفاوتی داره. بعضی صنایع راحت‌تر پول جمع می‌کنن، بعضی‌ها نه.
• وضعیت اقتصادی: شرایط کلان مثل نرخ تورم، بیکاری یا رکود می‌تونه مستقیماً روی فروش و حساب‌های دریافتی اثر بذاره. توی دوران رونق، جمع‌آوری پول راحت‌تره، توی رکود سخت‌تر.
• هزینه‌های تولید و کاهش ارزش موجودی: شرکت‌ها یه سری هزینه‌های ثابت مثل اجاره دارن و هزینه‌های متغیر مثل حقوق کارکنان یا مواد اولیه هم مطرح هستن. تغییرات این هزینه‌ها می‌تونه باعث بالا یا پایین رفتن خالص ارزش فروش بشه.
• تقاضای بازار: بازار مدام تغییر می‌کنه. تجربه ثابت کرده سلیقه مشتری‌ها، قیمتگذاری رقابتی و حتی وجود محصولات جایگزین باعث می‌شه ارزش واقعی موجودی شرکت بالا و پایین بشه.

جمع‌بندی

اینجا سعی کردیم به این سوال جواب بدیم که خالص ارزش فروش چیست و چه کاربردهایی داره. این معیار یکی از شاخص‌های قدیمی اما خیلی مهم حسابداریه که کمک می‌کنه شرکت‌ها بفهمن از دارایی‌ها و حساب‌های دریافتی‌شون واقعاً چه مقدار پول نقد به دست میاد. پس اگر قصد دارید حسابدار بشید یا می‌خواید خودتون حساب‎‌های فروشتون رو مدیریت کنید، حواستون به این شاخص مهم باشه. قبل از اون پیش‌بینی تقاضای بازار، هزینه‌های تولید و سابقه وصل مطالبات رو هم در نظر داشته باشید.