روش دلفی یه تکنیک پیش‌بینیه که با جمع‌کردن نظرات چند متخصص، سعی می‌کنه به یه نظر مشترک برسه. تو این روش، چند دور پرسش‌نامه بین کارشناس‌ها رد و بدل می‌شه و هر بار، خلاصه‌ای از پاسخ‌ها بهشون داده می‌شه تا نظرشون رو اصلاح کنن. هدف توی روش دلفی اینه که کم‌کم به یه اجماع برسیم.​ بیایید از اینجا شروع کنیم که اصلا تکنیک دلفی چیه؟

روش دلفی چیست؟

تکنیک دلفی یه تکنیک کیفی و منظم برای پیش‌بینی آینده است که با جمع‌آوری چند مرحله‌ای نظرات تعدادی از متخصص‌ها درباره یه موضوع خاص انجام می‌شه. هدف اصلی روش دلفی رسیدن به اجماع یا پیش‌بینی نتایج احتمالی بر اساس دانش این افراد هست. دلفی بیشتر برای ارزیابی سناریوهای آینده یا تصمیم‌گیری‌های حساس به کار می‌ره.

اگر بخوام مثال بزنم مثلاً یه شرکت می‌خواد محصول جدیدی به بازار ارائه بده که قبلاً تولید نمی‌کرده. این شرکت میاد از تعدادی کارشناس چه داخل سازمان و چه بیرون سازمان دعوت می‌کنه تا آینده فروش این محصول و نتایج رو پیش‌بینی بکنن و نظراتشون رو با استفاده از چند سؤال باز می‌پرسه تا ایده‌هاشون رو بدن. بعد خلاصه این جواب‌ها بین همون متخصص‌ها پخش میشه تا همه نظرات رو بررسی کنن و هی کوتاه و کوتاه‌تر بشه تا به نتیجه نهایی برسن.

مراحل روش دلفی

استفاده از روش دلفی، تکنیک‌ها و مراحلی داره که در کل توی 5 گام خلاصه میشه:

1. مسئله و هدف رو دقیق مشخص کنین.

اول از همه باید بدونین دقیقاً دنبال چه جوابی هستین. دقیقا مثل جایی که دارید تارگت فروش تعیین می‌کنید.

2. گروه متخصصین و یه مدیر گروه انتخاب کنین

متخصص‌ها می‌تونن داخلی یا بیرونی باشن. مدیر گروه هم باید بی‌طرف و کاربلد باشه.

3. پرسشنامه دور اول رو بفرستین

سوالات معمولاً باز هستن تا ایده‌ها راحت‌تر بیان بشه.

۴. جمع‌بندی و خلاصه پاسخ‌ها

در مرحله بعد مدیر گروه جواب‌ها رو جمع می‌کنه و بدون اسم، خلاصه‌ش رو برای همه می‌فرسته تا با خیال راحت نظر بدن. یعنی بر اساس جواب‌های دور اول، باز هم سوالاتی پرسیده میشه تا به جواب‌های جدیدتر برسن.

۵. پرسشنامه دور دوم و سوم

بر اساس خلاصهٔ دور قبل، سوالای جدید بفرستین. باز هم نظرات افراد جمع آوری میشه تا به یه نتیجه نهایی برسین. این کار رو تا وقتی که نظرات به هم نزدیک بشن ادامه داره.

عناصر روش دلفی

برای اینکه روش دلفی به درستی انجام بشه، باید چند مورد رو رعایت کنید.

1. جمع‌آوری اطلاعات: جواب‌ها با پرسشنامه جمع میشه، پس فقط از پرسشنامه استفاده می‌کنیم و متخصص می‌تونه کاملاً آزاد نظرش رو بنویسه.
2. از بازخوردها استفاده بشه. متخصص‌ها می‌تونن نظرات بقیه رو ببینن و پیش‌بینی‌هاشونو اصلاح کنن.
3. حفظ حریم خصوصی افراد باید در نظر گرفته بشه. هویت هیچ‌کس فاش نمیشه تا همه راحت نظر بدن.
4. یک نفر تسهیل‌گر باید توی این فرایند حضور داشته باشه. یه نفر کل فرآیند رو مدیریت میکنه و باید کاملاً بی‌طرف باشه تا بتونه تعادل رو رعایت کنه.

خروجی‌های روش دلفی

خب همون‌طور که میشه حدس زد آخر کار یه نظریه از دل جواب‌های کارشناسی بیرون میاد. اعتبار این نظریه بستگی به دقت متخصص‌ها، تعدادشون و میزان تخصصشون داره. هرچی تیم قوی‌تر باشه، نتیجه هم معتبرتره. پس ما، تعدادی متخصص انتخاب می‌کنیم و در آخر با استفاده از نظرات همشون به یه نتیجه جامع می‌رسیم که از چند مرحله عبور کرده.

کاربردهای عملی روش دلفی

روش دلفی توی مواردی مثل برنامه ریزی استراتژیک، تعیین اهداف و مسیرهای آینده تاثیر زیادی داره. بجز این می‌تونید توی تحقیقات بازاریابی، پیش بینی روند بازار و تحلیل رفتار مشتری‌ها از روش دلفی استفاده کنید.

در تعیین سیاست‌های کلان با نظر کارشناس‌ها، مثلاً استفاده از نظرات چند جامعه‌شناس و روان‌شناس با رویکردهای مختلف برای حل یک معضل اجتماعی هم این روش خیلی استفاده میشه.

در مواردی هم درباره توسعه محصول و شناسایی نیازهای آینده مشتری به یه ابزار هم از این روش استفاده می‌کنن.

کلام آخر

نکته مهم اینه که روش دلفی در مورد محصولات و خدماتی اجرا میشه که لازمه چند نفر متخصص نظرشون رو بگن و در عین حال شناخته هم نشن. توی این روش نظر افراد مختلفی پرسیده میشه. این نظرها روی یه برگه یا شاید یه تیکت مجازی ثبت میشه. بعد یه مدیر به عنوان یه ناظر بی طرف نظر این افراد رو بررسی می‌کنه و همه این نظرها رو بین همون متخصص‌ها پخش می‌کنن. این ایده‌های اولیه انقدر بازبینی میشه تا به یه ایده نهایی و عالی برسن.