مدلهای بیزنس مبتنی بر ارائه محصولات و خدماتی هستن که در حال حاضر سود آورترن. ولی یه استراتژی تجاری خوب نحوه عملکردش در آینده رو هم در نظر میگیره. حالا چطور میتونیم یه استراتژی مناسب انتخاب کنیم؟ قطعا با تحلیل موقعیت کنونی و آینده میشه این کار رو انجام داد. ماتریس BCG که توسط گروه مشاوران بوستون ایجاد شده و با نام ماتریس سهم رشد یا ماتریس گروه مشاوران بوستون هم شناخته میشه، یه استراتژی خوب برای تجزیه و تحلیل محصولات بر اساس رشد و سهم نسبی بازاره.
ماتریس BCG چیست؟
قبل از هر چیزی لازمه بدونیم bcg مخفف چیه؟ این اصطلاح مخفف گروه مشاوران بوستون یا Boston Consulting Group هست. ماتریس بی سی جی مدلی برای تجزیه و تحلیل محصولات یک شرکت برای کمک به برنامه ریزی استراتژیک بلند مدته. این ماتریس به بیزنسها کمک میکنه فرصتهای رشد جدید رو شناسایی کنن و واسه آینده تصمیم بگیرن.
ربع ماتریس BCG
حالا که فهمیدین ماتریس بوستون چیه، نوبت استفاده از اون میرسه. برای تجزیه و تحلیل بیزنستون به دادههایی درباره سهم نسبی بازار و نرخ رشد محصولات نیاز دارین. ماتریس بی سی جی 4 ربع یا بخش داره.
1. ربع ستاره ماتریس BCG: محصولاتی با سهم بازار بالا و رشد بازار بالا
محصولاتی که بیشترین پول نقد رو تولید میکنن، ستاره هستن. یعنی ستارهها دارای رشد و سهم بازار بالا هستن. محصولات انحصاری و جدید هم به عنوان ستاره محسوب میشن. اگر ستاره تا زمانی که رشد بازار کند میشه، موفقیتش رو حفظ کنه به گاو شیر ده تبدیل میشه. یکی از اصول کلیدی ماتریس مشاوران بوستون سرمایه گذاری روی ستارههاست.
2. ربع گاو شیرده ماتریس BCG: محصولاتی با سهم بازار بالا و رشد پایین بازار
گاو شیرده رهبر بازاره که بیشتر از مصرفش پول تولید میکنه. گاو شیرده محصولاتی با سهم بازار بالا ولی رشد کم هستن. گاو شیرده نقدینگی مورد نیاز برای تبدیل ربع علامت سوال به رهبر بازار، پوشش هزینههای اداری شرکت، تامین مالی بخش تحقیق و توسعه، خدمات بدهی شرکت و پرداخت سود سهام به سهامداران رو فراهم میکنه.
3. ربع سگ ماتریس BCG: محصولاتی دارای سهم پایین بازار و رشد پایین بازار
این موارد سهم بازار و نرخ رشد پایینی دارن، برای همین بهشون میگن سگ. این محصولات نه سود زیادی دارن و نه ضرر. این محصولات کاندید اصلی برای حذف شدن هستن.
4. ربع علامت سوال ماتریس BCG: محصولاتی با سهم پایین بازار و رشد بالای بازار
این محصولات چشم انداز رشد بالا ولی سهم بازار پایینی دارن. مسئله مهم اینه که وجود محصولات زیاد تو بخش علامت سوال باعث ضرر شرکت میشه. این محصولات میتونن به ستاره تبدیل بشن. اگه محصولاتتون پتانسیل رشد رو دارن روی این بخش سرمایه گذاری کنین، اگر هم ندارن فقط بفروشین.
مثال ماتریس BCG
برای درک بهتر این موضوع بهتره یه مثال معروف از ماتریس BCG شرکت کوکاکولا رو بررسی کنیم که دارای خطوط نوشیدنی بیشتری نسبت به برند اصلیشه.
تو ماتریس گروه مشاوران بوستون کوکاکولا، نوشابه رژیمی علامت سواله، چون فقط برای افراد خاصی جذاب هستن؛ ولی جای رشد زیادی دارن. بطریهای آب با مارک Dasani ستارهایه که روی بازار اروپا و آمریکا تسلط داره و هیچ نشانهای از کند شدن رشد نشون نداده. برند اصلی کوکاکولا هم یک گاو شیرده محسوب میشه چون رشد کم و سهم بالایی از بازار رو داره. برندهای نوشابههای قندی کوکاکولا هم تو گروه سگها هستن، چون قوانینی که علیه نوشابهها وجود داره، فروششون رو کم کرده.
کلام آخر
فراموش نکنید برای اینکه فروش خوبی داشته باشین، لازمه محصولات و بازار رو تجزیه و تحلیل کنین. یکی از بهترین استراتژیها واسه این کار استفاده از استراتژی ماتریس BCG است که میاد بر اساس سهم بازار و نرخ رشد فروش، محصولات شرکت ها رو توی 4 دسته تقسیم میکنه. گروه ستاره، گاو شیرده، ربع سگ و ربع علامت سوال. اگه هر دسته از محصولاتتون رو بتونید توی این گروه ها بذارید میتونید دقیقا متوجه بشید که درآمد شما بیشتر از طریق کدوم گروهه و کدوم دسته محصولاتتون توی ضرر هستن.
