به یه استدلال منطقی فکر کنید. مثلا همه انسان‌ها فانی هستند. سقراط یک انسان است. پس سقراط هم فانی است. شما اگه بین این سه جمله هر عبارتی بیارید منطق اون تغییری نمیکنه. یه نوع استدلال وجود داره که اگه مقدمات درست باشه، پس نتیجه هم درسته. اما این استدلال یه نکته رو در نظر نگرفته که ما ممکنه توی تفکر منطقی دچار سوگیری شناختی بشیم.

راه حل چیه؟ قطعا تفکر انتقادی. اما چطور تفکر انتقادی رو یاد بگیریم تا سوگیری شناختی رو کم کنیم؟ قطعا از طریق مطالعه کتاب‌های تفکر انتقادی که نتیجه تجربه‌های اندیشمندانی هست که سال‌ها در این زمینه تحقیق کردن.

بهترین کتاب‌ تفکر انتقادی

توی این مقاله یه لیست از بهترین کتاب‌های تفکر انتقادی رو آوردم که می‌تونه توی مسیر رشد و توسعه فردی بهتون کمک بکنه.

کتاب تفکر سریع و آهسته

یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌هایی که تو زمینه تفکر انتقادی نوشته شده، کتاب تفکر سریع و آهسته از دانیل کانمن است که برنده جایزه نوبل اقتصاد هم شده. کانمن تحقیقاتش رو با آموس تورسکی شروع کرد که در جوانی درگذشت. این کتاب نتیجه تلاش و تحقیق این دو نفر تو زمینه سوگیری شناختی یا همون الگوهای تفکریه که همه‌مون تو یه برهه‌ای از زمان درگیرش شدیم.

این کتاب می‌گه سیستم رفتاری دو نوعه. نوع یکش آسونه و درباره مسائل ساده مثل جمع عدد 3 و 4 هست که بدون فکر کردن بهش جواب می‌دیم. نوع دومش به مراتب پیچیده‌تره، مثلا 27 × 17 به تجزیه و تحلیل نیاز داره و نمی‌تونیم بلافاصله بهش جواب بدیم. مشکل ما اینه که همیشه از روش اول استفاده می‌کنیم، چون انسان به صورت غریزی دنبال راحت طلبیه.

کتاب واقع نگری

هانس روسلینک نویسنده کتاب واقع‌نگری یک آماردان و پزشک سوئدیه که سخنرانی محبوبی تو TED داره. این کتاب بعد از مرگ روسلینگ به انتشار رسید، البته نوشتن این کتاب هنوز تموم نشده بود که هانس با دنیا وداع کرد. بعد از مرگش، پسر و عروسش این کتاب رو کامل کردن.

این کتاب بهمون می‌گه ما به طور طبیعی روی اتفاقاتی که در کنارمون میفته بدبین هستیم و در واقع این رفتار اشتباهیه. این کتاب بهمون ده دلیل می‌گه تا بدونیم درباره جهان اشتباه فکر می‌کنیم و چرا همه چیز بهتر از اونیه که فکرش رو می‌کنیم. یادتون باشه که خیلی از چیزها تو جهان به مرور زمان تغییر می‌کنه. تا چند سال پیش قانع کردن مشتری بهترین روش برای فروش بود؛ ولی امروزه بیشتر متخصص‌ها معتقدن که اول بای نیاز مشتری رو بشناسید بعد برید سراغ متقاعد کردنش.

کتاب تفکر به سبک جعبه سیاه

یکی از بهترین کتاب‌ها تو زمینه تفکر انتقادی که خودمم چند بار اون رو خوندم، کتاب تفکر به سبک جعبه سیاه. میتو سید یکی از بازیکنان سابق تنیس روی میز بین المللیه که مدرک درجه یک تو فلسفه، سیاست و اقتصاد رو از دانشگاه آکسفورد داره. اسم این کتاب از جعبه سیاه هواپیما گرفته شده که همه چیز رو ضبط می‌کنه.

میتو می‌گه هرگز به فکر این نباشین که یه فرضیه رو کامل تایید کنین، بلکه دنبال دلیل باشین تا اون رو رد کنین. میتو می‌گه شکست باعث کسب تجربه و پیشرفت می‌شه. تو هواپیما هم اینجوریه، وقتی هواپیما سقوط می‌کنه و پرواز با شکست روبه‌رو می‌شه، همه دنبال جعبه سیاه هواپیما هستن تا دلیل سقوط کردن رو پیدا کنن.

کلام آخر

یادتون باشه تفکر انتقادی بهتون کمک می‌کنه تصمیمات بهتری بگیرین و کمتر اشتباه کنین. ولی همینجوری الکی که نمی‌تونین تفکر انتقادی موثری داشته باشین. واسه این کار لازمه اول اون رو یاد بگیرین. یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری استفاده از کتاب تفکر انتقادیه که پیشنهاد من اینه که یکی از این سه مورد رو بخونید: کتاب تفکر سریع و آهسته، کتاب واقع نگری و تفکر به سبک جعبه سیاه.