این روزا همه از «کلود کامپیوتینگ» یا همون رایانش ابری حرف می‌زنن. دلیلش هم واضحه: چون هم هزینه‌ها رو کم می‌کنه، هم کارو سریع‌تر جلو می‌بره، هم امنیت و راحتی بالایی داره. در ادامه قراره با معماری رایانش ابری بیشتر آشنا بشیم و ببینیم چرا سرویس‌هاش این‌قدر پرطرفدارن. با ما همراه باشید.
رایانش ابری چیست و چرا بهش می‌گن «ابری»؟!
اگه بخوایم به این سوال که رایانش ابری یا همون cloud computing چیست یه جواب ساده بدیم، می‌تونیم بگیم هر خدمتی که در بستر اینترنت به شما داده بشه، یک نوع سرویس ابریه. مثلاً وقتی جای اینکه فایل‌هاتون رو توی هارد نگه دارید، می‌رید اونا رو توی یه فضای آنلاین ذخیره می‌کنید، دارید از رایانش ابری استفاده می‌کنید.
حالا چون اطلاعات شما توی یه فضای مجازی نگهداری می‌شه، نه روی یه دستگاه مشخص، از کلمۀ ابر استفاده می‌کنن. اینطوری پردازش‌های سنگین از دوش کامپیوترتون برداشته می‌شه و می‌ره روی اون سرورهای قدرتمند.
مکانیزم کار رایانش ابری
در سرویس‌های رایانش ابری ماجرا از این قراره که دستگاه کاربر (که بهش می‌گن فرانت‌اند) از طریق اینترنت و مرورگر وصل می‌شه به بک‌اند. بک‌اند هم همون سرورها و پایگاه داده‌ست که همه‌چی اونجا ذخیره می‌شه. پس وقتی شما اطلاعاتی روی ابر دارید، در اصل دارید به اون سرورها وصل می‌شید و از امکانات شرکت میزبان استفاده می‌کنید.
معماری رایانش ابری
همونطور که گفتیم، کلودها دو بخش اصلی دارن:
- فرانت‌اند: همون اپلیکیشن‌ها و رابط‌هایی که کاربر استفاده می‌کنه.
- بک‌اند: بخش پشت پرده که شامل سرورها، دیتابیس‌ها، مکانیزم امنیت و مدیریت ترافیک می‌شه.
این دو بخش در همکاری با هم می‌تونن کاربردهای زیادی برای کاربران داشته باشن. ذخیره‌سازی و بک‌آپ داده‌ها، اپلیکیشن‌های تحت وب مثل Google Docs، نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری، پخش آنلاین فیلم و موسیقی، آنالیز داده‌ها و تست و توسعه اپلیکیشن بعضی از کارهایی هستن که فقط به کمک cloud computing ممکن شده.
انواع خدمات رایانش ابری
خدمات رایانش ابری انواع مختلفی داره که 3 نوع رایج‌تر اون عبارتنداز:
زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)
این سرویس سرور مجازی و فضای ذخیره‌سازی در اختیارتون می‌ذاره. نمونه‌ش هم AWS آمازونه. پس مخصوص کسب‌وکارهاییه که می‌خوان دیتابیس ریموت داشته باشن.
پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS)
اینجا شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس، ابزارهای توسعه نرم‌افزار رو میزبانی می‌کنن. برنامه‌نویس‌ها می‌تونن با API یا پورتال وب وصل بشن و کارشونو جلو ببرن. نمونه معروفش Google App Engine هست.
نرم‌افزار به عنوان سرویس (SaaS)
اما SaaS چیست؟ به اپلیکیشن‌هایی که مستقیم از اینترنت استفاده می‌کنن و نیازی به نصب و نگهداری ندارن، SaaS گفته می‌شه. مثل Microsoft 365 یا جیمیل و…
مدل‌های استقرار ابر
خدمات رایانش ابری رو از لحاظ مدل‌های استقرار ابری هم می‌تونیم دسته بندی کنیم:
- ابر خصوصی: دیتابیس فقط برای یه شرکت خاصه و کنترل امنیتش دست خودشه.
- ابر عمومی: این نوع کلودها توسط شرکت‌های بزرگی مثل AWS یا Azure ارائه می‌شه و هرکسی می‌تونه بسته به نیازش استفاده کنه.
- ابر ترکیبی: ترکیب این دوتای بالایی می‌شه ابر ترکیبی. داده‌های حساس روی ابر خصوصی می‌مونن و بقیه کارها با ابر عمومی انجام می‌شه.
مزایای رایانش ابری
- انعطاف‌پذیر و مقیاس‌پذیره.
- امنیت بالایی داره.
- خیلی مقرون‌به‌صرفه‌ست چون دیگه لازم نیست زیرساخت گرون بخرید.
- کارایی بالایی به بیزنس می‌ده.
- دسترسی آسون به فایل‌ها رو ممکن می‌کنه، حتی اگه لپ‌تاپ یا کامپیوتر شما خراب بشه.
معایب رایانش ابری
البته همه‌چی گل و بلبل نیست… سرویس های رایانش ابری مشکلاتی هم دارن:
- بحث امنیت همچنان مطرحه. مخصوصاً برای داده‌های حساس مثل اطلاعات پزشکی یا مالی.
- سرورهای میزبان ممکنه دچار مشکل بشن: بلای طبیعی، قطع برق یا باگ و…
- بحث یادگیری و آموزش هم مطرحه و همه کارمندها راحت باهاش کنار نمیان.
- چون همه از یه پورتال استفاده می‌کنن، یه اشتباه کوچیک می‌تونه کل سیستم رو بهم بریزه.
کلام آخر
رایانش ابری یعنی دسترسی به یک سری خدمات خاص در بستر اینترنت که معمولاً با ذخیره‌سازی اطلاعات در یک فضای ابری همراهه. همین‌طور که دیدیم این سرویس مزایا و معایب خودشو داره، مدل‌های مختلفی هم داره (خصوصی، عمومی، ترکیبی) و در انواع خاصی هم ارائه می‌شه (IaaS، PaaS، SaaS). در کل مهم‌ترین برگ برندۀ فضای ابری اینه که شما دیگه به یه کامپیوتر یا مکان خاص وابسته نیستید؛ هرجا اینترنت باشه، دیتای شما هم در دسترسه.
