به احتمال زیاد عبارت SaaS رو زیاد شنیدین. این عبارت تو چند سال اخیر خیلی رو بورس بوده و خیلی ازش می‌گن. تا حدی که بیشتر متخصصان فناوری اطلاعات به اکثر کسب و کارها توصیه می‌کنن فعالیت‌های حوزه دیجیتال‌شون رو به بستر SaaS منتقل کنن. ولی SaaS چیه و کاربردش چیه؟ چرا متخصصان فناوری این حرف رو می‌زنن.
SaaS چیست؟
Software as a service یا (SaaS) یک مدل توزیع نرم‌افزاره که طبق اون، یک ارائه دهنده ابری اپلیکیشن‌ها رو میزبانی می‌کنه. تو این مدل ممکنه فروشنده نرم افزار مستقل (ISV) با ارائه دهنده رایانش ابری برای میزبانی برنامه قراداد ببنده. سه دسته اصلی محاسبه ابری وجود داره:
- زیر ساخت به عنوان سرویس (IaaS)
- پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS)
- نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)
محصولات نرم‌افزارهای مبتنی بر Saas برخلاف بقیه برای هر دو روش تجارت (فروش B2B و فروش B2C) طراحی شده. بهترین مثال برای Saas که احتمالا همه آن رو می‌شناسید، Netflix است. تحلیل‌گران صنعت فناوری پیش بینی می‌کنن که تا سال 2024 بازار Saas رشد زیادی داشته باشه و ارزشش به 200 ملیارد دلار می‌رسه.
SaaS چجوری کار می‌کنه؟
اگه تو یه کلمه بگم Saas از طریق مدل رایانش ابری کار می‌کنه. این اپلیکیشن برای هر دستگاهی که به اینترنت وصل باشه قابل دسترسیه. معمولا این نرم افزارها توسط مرورگرهای وب استفاده میشه. برای همین شرکت‌هایی که از Saas استفاده می‌کنن آن را خودشون روی سیستم هاشون نصب نمیکنن و فقط پول اشتراک می‌دن.
عملکرد saas
تو این مدل نرم افزار، ارائه دهنده به مشتریان اجازه می‌ده مشتریان به یک نسخه از اپلیکیشن دسترسی داشته باشن. توی این حالت ویژگی برنامه برای همه‌ی مشتریان یکیه و اگر آپدیت بشه برای همه کاربرها قابل استفاده هست. با توجه به ترجیح فرد این نرم‌افزارها می‌تونن اطلاعات رو تو فضای ابری ذخیره کنن. اپلیکیشن Saas چند کاربره است. یعنی وقتی سازنده یکی رو تغییر بده تو همه‌ی نسخه‌ها اعمال میشه.
مزایای SaaS
- کاهش هزینه خرید
- تهیه و نگهداری آسان سخت افزار
- پرداخت‌های انعطاف‌پذیر
- استفاده مقیاس‌پذیر
- به‌روزرسانی‌های خودکار
- دسترسی و ماندگاری
- سفارشی‌سازی
چالش‌ها و ریسک‌های SaaS
یکسری از مسائل خارج از کنترل مشتری هست. مثلا
- مشکل در برنامه نویسی.
- عدم کنترل نسخه سازی
- با آمدن نسخه جدید باید همه آن را آپدیت کنن. این کار هزینه و آموزش لازم داره.
- مشکل در تعویض فروشندگان
- امنیت
امنیت و حریم خصوصی SaaS
بزرگ‌ترین چالش کاربران Saas مربوط به امنیته. از اونجایی که این روزها هکرها زیاد شدن و این نرم‌افزارها بیشترشون دارای اطلاعات مهم هستن. این چالش خیلی مهمه. هر چند که امنیت این برنامه‌ها رو تو چند سال اخیر خیلی بالا بردن؛ ولی هنوز سازمان‌ها در امنیتش احتیاط می‌کنن. این احتیاط به خاطر نگرانی‌های زیره:
- رمزگذاری و مدیریت کلید
- مدیریت هویت و دسترسی (IAM)
- نظارت امنیتی
- پاسخ به اتفاق‌ها
- ادغام ضعیف در محیط‌های امنیتی گسترده‌تر و خاص شرکت
- برآوردن شرایط اقامت اطلاعات
- حریم خصوصی داده‌ها
- هزینه سرمایه‌گذاری در ابزارهای ثالث برای جبران خطرات امنیتی SaaS
- عدم ارتباط با کارشناسان فنی و امنیتی در حین فروش
فروشندگان SaaS و نمونه‌های آن
وی این بازار رو فروشنده ها کوچک و تک محصولی تا غول‌های این حوزه مثل گوگل فعالیت دارن. فکر نکنم که مثال از گوگل بهتر پیدا کنین چون همه می‌شناسنش. ولی نرم‌افزارهای تجاری مبتنی بر Saas مثل مدیریت فروش، مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، مدیریت مالی و مدیریت منابع انسانی (HRM) هستند. از جمله محبوب‌ترین این نرم‌افزارها مواردی از قبیل شرکت‌های زیر هستن:
- Salesforce
- اپلیکیشن‌های Google Workspace
- Microsoft 365
- HubSpot
- Trello
- Netflix
- Zoom
- Zendesk
- DocuSign
- Slack
- Adobe Creative Cloud
- Shopify
- Mailchimp
- و خیلی از شرکت های ایرانی مثل فیلیمو، همکاران سیستم و CRM دیدار توی این حوزه فعالن.
کلام آخر
یکی از مواردی که تو چند سال اخیر خیلی رو بورس بوده، استفاده از saas یا نرم افزار به عنوان سرویسه. پیش بینی میشه که این نرم افزار در آینده پیشرفت بیشتری هم داشته باشه. پس بد نیست که شما هم این نوع خدمات رو بشناسید و توی بیزنس خودتون استفاده کنین.
